Arrillagatxiki

Arrillagaaundi bezala, Aitzondoaren magalean, Mapilgo gainean kokatua dago Arrillaga Txiki oinetxea, egutera ezin hobea den paraje batean.

XVI. mendeko eraikuntza nabarmena zen, eraiki zen garaietatik aldaketa handirik gabe mantentzen zena: jatorrizko hormak, dobelarriz egindako harlanduzko arkuak, jatorrizkoa zen zurezko egitura bikaina… 1999an suak osorik erre zuen etxea. Gaur, lau hormak bakarrik mantentzen dira zutik.

Aginagako Komunitateko partaide da.

1625ean, Lope Martinez de Isastik “Arrillaga” izeneko oinetxe bakarra lekutzen du Aginagan.

1642an, “Arrillaga de Yuso” etxeak hiru dukat eman zituen erregearentzat Gipuzkoako Batzar Nagusien mandatua betetzeko.

1864an, “Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa” zerrendan “Arrillaga Menor” aipatzen da. Udaletxetik herribide zaharra jarraituta, 4.000 metrora dago. Lehen baserri bakarra izan zena, urte horretan, hiru etxe bizitzatan zatitua agertzen da. Dirudienez, hiru familia maizter bizi ziren. Geroago, bi familia bakarrik bizitu ziren. Baserriaren jabea Purificacion Alkain Arbelaiz zen.

Mendebaleko etxebizitzan Zubiria-Aduriz familia bizi zen. Etxeko nagusia Juan Zubiria zen, ezkongaia. Juan hil zenean, beste anai-arrebek kalera alde egin zuten. Beste aldean, berriz, Esnal-Iruretagoiena familia bizi zen. Migel Esnal, Aiako Olazabalegiko Victoria Iruretagoiena Iturzaetarekin ezkondu zen, eta lau seme-alaba izan zituzten. Alaba bat, Arantxa, Arrillagaaundira ezkondu zen, eta bertako etxekoandrea da. Migel Esnal aita, baserriko lanean zebilela, sardearekin izandako istripu baten ondotik hil zen. Haurrak txikiak ziren oraindik, eta lanerako indarrik gabe gelditu zen baserria. Horrela bada, familiak baserria utzi egin behar izan zuen, eta jabeak, orduan, talde komunitario bati saldu zion. Komunitate hau hemen bizi zela, 1996ko uztailaren 19an, erre zen baserria. Gaur egun, Pilar Bartos jabe bakarraren eskuetan dago.

Baserriaren lotutako argazkiak:

• Baserritar Kofradi bilera Ezpaldiberrin: 1-. Joakin Zaldua (Sariaaundi). 2-. Juan Zubiria (Arrillaga). 3-.Antonio Arrillaga (Gomentzanetxiki). 4-. Remigio Salsamendi (Arburu). 5-.Karmelo Aizpurua (Isostegi). 6-.Illunbeko semea. 7-. Joxe Lizaso (Tellegindegi).
• 1934.Arburuko baserri atarian:Goitik behera eta ezkerretik eskubira:1-.Asentxi Lizaso Olasagasti (Dranbanea). Juana Jesusa Segurola (Fermiñenea). Manuela Beldarrain (Lusarbekoa eta Gorostin bizitua).
  Benantxi Ugarte (Santsonenea). Sebastiana Ugarte (Santsonenea). Bitoriana Pagola maixtra (Irigointxozar). Angela Aranguren (Aldapa-Arrillagaazpi). Dolox Bengoetxea (Aintziazar). Maria Esnal (Arrillagatxiki). Josefa Olasagasti (Aintziberri).
  2-.Maria Bidasoro Atorrasagasti (Eguzkitza ).Antonia Lizaso (Tellegindegi). Kandelaria Esnal (Arrillagatxiki).Juanita Azkonobieta(Urdairatxiki).Luisa Alkorta (Iarbegoikoa). Maria Balerdi (Urdairaaundi). Felisa Lizaso Olasagasti (Dranbanea). Benantxi Bengoetxea (Aintziazar). Pantxika Salsamendi (Arburu). Feliziana Segurola (Fermiñenea).Josefa Alkorta (Iarbegoikoa). Luziana Alkorta (Iarbegoikoa).
  Eserita: Josefa Kruz Zubeldia (Iarbebekoa). Antonia Balerdi (Lasarte bertsolariaren ama, Urdairaaundi). Kontxexi Ugarte (Santsonenea). Juakina Olasagasti (Aintziberri). Modesta Lizaso (Dranbanea). Josefa Segurola (Fermiñenea). Bizenta Bidasoro Atorrasagasti (Eguzkitza). Manuela Bidasoro Atorrasagasti (Eguzkitza). Mari Kruz Segurola (Fermiñenea). Isabel Aranguren (Aldapa-Arrillagaazpi). Josefa Bengoetxea (Aintziazar).
• 1934.Arburuko baserri atarian:Goitik behera eta ezkerretik eskubira: Nikolas Balerdi “Txortxi” (Urdairaaundi). Joxeanton Zubeldia (Iarbebekoa).Praxku Bidasoro (Eguzkitza).Joxe Salsamendi (Arburu). Inazio Arrillaga (Gomentzanetxiki). Esteban Bengoetxea (Aintziazar). Joxe Arrillaga (Gomentzanetxiki).Antonio Zaldua (Sariaaundi). Esteban Zubeldia (Iarbebekoa). Bittori Pagola maixtra (Irigointxozar). Joxe Antonio Segurola (Fermiñenea).Joakin Zaldua (Sariaaundi). Joxe Mari Lizaso (Tellegindegi).Manuel Sarasua (Orioko Luxarbekoa).Juan Zubiria (Arrillagatxiki). Pedro Bengoetxea (Aintziazar). Bautista Bengoetxea (Aintziazar). Domingo Segurola (Fermiñenea). Jesus Bidasoro (Eguzkitza). Migel Esnal (Arrillagatxiki). Juan Olasagasti (Aintziberri). Praxku Bengoetxea (Aintziazar).
• 2000. Arrillagatxiki.
• 1984. Arrillagatxiki.
• 1958. Martina Esnal,Arillagatxikiko alaba eta Juan Bengoetxea.
• 1985, Arrillagatxikiko lurretan moto-krossa.
• 1985. Arrillagatxiki.
• 1985.Arrillagatxiki.
• 1964,Aintzizarreko sukaldea. Martina Esnal, (Arrillagatxiki), Joxe Martin Bengoetxea, (Aintzizar).
• 1949. Kinto bazkaria: 1-. Migel Muguruza (Goikoerrota). 2-. Erramun Isasa (Lugarizko Belartzaerdi). 3-. Martin Goenaga (Zubieta). 4-. Narziso Salsamendi (Arponaritxiki). 5- Patxi Iturriotz (Areta). 6-. Julian Izagirre (Usaskueberri). 7-. Inazio Lizaso (Villa Pakita). 8-. Joxe Mari Lazkano (Santuenea). 9-. Martin Artola (Lugarizko Zuatzu). 10-. Praixku Bengoetxea (Antziazar). 11-. Joxe Migel Maioz (Mapil). 12-. Luis Iribar (Ibaeta). 13-.Joxe Ramon Pagola (Aizperronea) 14-. Mikel Rekondo (Arrueneaberri). 15-. Joxe Sagardia (Tomasenea). 16-. Fernando Aliri (Aliri). 17-.Antonio Orbegozo (Errebaltxiki). 18-. Joxe Mari Aizpuru (Errezildarra). 19-.Teodoro Aranburu (Juandeuntzenetxiki). 20-. Segundo Ibargoien (Olarriondozar) 21.- Paulo Castresana. 22.- Joxe Maria Zubiria Aduriz (Arrillagatxiki).