Santuenea

Elizaldetik San Esteban elizarako bidean, Zorrotzeko zubia pasata, aipatutako elizarako malda igotzen hasterakoan zegoen Santuenea (Santuruenea ere bai dokumentuetan). Baserri honek eman zion izena Santuenea auzuneari.

Santuenea erre egin zuten 1960 hamarkadan. Ez zen inor bizi bertan. Lastoz betea zegoen, eta auzoko haur batzuek, jolasean, su eman zioten. Antzinako baserria zen Santuenea, seguru asko XVI. mendean edo lehenago sortua.

Tradizioak dio Loiolako Ignaziok, Parisetik Azpeitira zetorrela, Santuenean hartu zuela ostatu. Beraz, Santuenean, eta Aiako Iturriotz benta ezagunean lo egin zuen Loiolako Ignaziok.

Aspaldikoak dira etxe honen erreferentzia batzuk: adibidez, Luis Murugarrenek dioenez, 1642an, “Santurunea” izeneko etxeak bi dukat eman zituen erregearentzat, “donativo graçiosso” deitutako emaitza gisa. Geroago, 1663an, “Santurunea” etxea aipatzen da Zubietan izandako auzi batean.

Atxegako leinuaren jabetzakoa izan zen. San Millango markesaren 1765eko ondarearen zerrendaren arabera, 480 errealeko errenta ordaintzen zuen urtean Santueneko maizterrak.

Baserriaren lotutako argazkiak:

• 1948 inguruan. Elizalden: Ezker-eskubi:Antonio Altuna Agote (Atxeganea).Antonio Etxabe Aranburu (Santuenea). Mariano Aizpurua Ariztimuño (Juandeuntzeneaundi). Felipe Aierbe (Elizalde). Angel Irastorza Elgarreste (Arrillaga, Potxoenea). Ramon Etxeberria-Berreiarza (Ugarte). Imanol Larrañaga (Elizalde). Bixente Muguruza Zubiria (Goikoerrota).
• 1-.Antonio Etxabe (Santuenea). 2-. Kandido Mujika (Etxebeste). 3-. Gregorio Labaka (Karatxea). 4-. Joxe Maiz (Tolaretxe, Elizalde). 5-. Joxe Antonio Labaka (Urdaiaga jauregia). 6-.Antonio Altuna (Atxeganea).
• 1965. Urdaiagatarrak auzolanean: 1.- Ignazio Labaka (Karatxea). 2.- Joxe Goenaga. 3.- Joxe Mari Kamino (Portu). 4.- Joxe Julian Zubeldia (Oagoia). 5.- Joxe Mari Arrospide (Urtinea). 6.- Fermin Roteta (Urdaiaga Jauregia). 7.- Marzelino Portu (Ostatu). 8.- Joxe Mari Muguruza (Goikoerrota). 9.- Inaxio Lizaso. 10.- Antton Mari Iturralde (Aldatxa). 11.- Joxe Angel Zubeldia (Oabea). 12.- Joxe Luis Iturralde (Gilisastitxiki). 13.- Antonio Etxabe (Santuenea). 14.- Bixente Muguruza. (Goikoerrota). 15.- Santos Iruretagoiena (Gilisastiaundi). 16.- Joxe Iruretagoiena (Gilisastiaundi). 17.- Joxe Iturralde (Aldatxa).
• 1942. Bigarren jaunartzea edo “Komunio handia”.Atzean: Julian Azpiroz erretorea. 1.- Maria Luisa Etxeberria-Berreiarza (Ugarte). 2.- Maria Luisa Añorga (Arbitza). 3.- Agustina Amigorena (Elizalde). 4.- Pilar Aizpurua (Juandeuntzeneaundi). 5.- Matilde Arruti (Esperantza). 6.- Maria Luisa Etxabe (Santuenea). 7.- Mari Karmen Aginaga (Elizalde). 8.- Teresa Altuna. (Atxeganea).
• Manuel Etxabe Azkonobieta.
• 1921. Braulia Aranburu Roteta eta Manuel Etxabe Azkonobieta senar-emazteak.
• 1952. Santueneako ataria. 1-. Anttoni Etxabe. 2-. Juanita Arruti (Esperantzako alaba, Orbeldin bizi zen). 3-. Maria Luisa Etxabe Aranburu. 4 -. Ixabel Etxabe Aranburu. 5.- Mari Karmen Etxabeguren Aranburu. 6.- Braulia Aranburu. 7 eta 8.- Lasarteko Antxueneatik etorri ziren hileta baten abisu ematera.
• Santuenea baserri 1984an erre zen.
• 1973. urtetik erre arte Etxabetarrak ikulua izan zuten bertan.
• Santuenea baserria. Etxabetar sendiarena.